Εισηγητής: Δ. Μπαϊρακτάρης
Διανύοντας μία από τις χειρότερες ιστορικά συγκυρίες στη χώρα μας μέσα στην όλη προβληματική κατάσταση και στις επώδυνες επιπτώσεις στο κάθε εργαζόμενο, στον άνεργο στην οικογένεια και σε όλο το κοινωνικό ιστό αναπτύσσεται ένας υγιής κατά τη ταπεινή μου γνώμη προβληματισμός και τώρα τι κάνουμε;
Που πάμε; Προσπαθούμε όλοι να βρούμε τις απαντήσεις μας, να ενισχύσουμε τις αντοχές μας, να βγούμε δειλά για να δούμε κάπου μία αχτίδα ελπίδας.
Η κρίση είναι και ευκαιρία λένε πολλοί. Κοινή εκτίμηση είναι ότι αυτή τη κρίση αυτό, το πρόβλημά θα πρέπει να το διαγνώσουμε καθαρά και να το αντιμετωπίσουμε.
Πέραν των άλλων το παραγωγικό μας πρόβλημα, είναι πρόβλημα παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας. Αν πάμε να εξετάσουμε τους οικονομικούς δείκτες, αν εξετάσουμε το ισοζύγιο υπάρχει ένα τεράστιο έλλειμμα π.χ. προς όφελος της Γερμανίας.
Ένα έλλειμμα στις εμπορικές συναλλαγές το οποίο μεταφέρει πλεόνασμα στη Γερμανία και δημιουργεί έλλειμμα στην Ελλάδα.
Στα συγκριτικά πλεονεκτήματα για μία αναπτυξιακή αναστροφή στη χώρα μας θα πρέπει να προσθέσουμε ως βασικούς πυλώνες:
Το τουρισμό
Τη ναυτιλία
Την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα
Και την αξιοποίηση φυσικών πόρων για τη παραγωγή της λεγόμενης «καθαρής» ενέργειας.
Ο αγροτικός τομέας είναι από τους πλέον κρίσιμους τομείς με σημαντικές εξαγωγές (σε πλεονασματικά προϊόντα) παρά το γεγονός που μας προβληματίζει όλους ότι εισάγουμε πολλά προϊόντα του πρωτογενούς τομέα τα οποία θα μπορούσαμε να παράγουμε σε πολύ μεγάλες ποσότητες και με εξαιρετική ποιότητα.
Παρ’ όλα αυτά η βιώσιμη ολοκληρωμένη ανάπτυξη της υπαίθρου η εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και η προστασία του αγροτικού παραγωγικού ιστού εξακολουθούν να είναι όραμα προοπτικής για την ελληνική γεωργία.
Θα πρέπει οι φορείς διαμόρφωσης και άσκησης αγροτικής πολιτικής στη χώρα μας να προσανατολίσουν τον έλληνα αγρότη σε μία συλλογικότερη παραγωγική και συνάμα επιχειρηματική δραστηριότητα. Σχέδια βελτίωσης μεμονωμένων παραγωγών με μικρούς κλήρους και με επενδύσεις παγίων που αποσβένονται μετά «θάνατον» δεν έχουν πλέον καμία τύχη και δεν μπορεί να είναι μία συνεχιζόμενη πολιτική. Η επιχειρηματικότητα πρέπει να εκφραστεί συλλογικά με σχέδια βελτίωσης που επιχορηγούνται σε ομάδες και οι οποίες θα πρέπει να ταυτίσουν τη παραγωγή τους με το ποιοτικό μοντέλο παραγωγής και την αειφορία.
Οι αναθεωρημένοι στόχοι και ο προσανατολισμός του ΕΣΠΑ αλλά και των άλλων αναπτυξιακών προγραμμάτων της χώρας μας θα πρέπει να στραφεί σε δράσεις προετοιμασίας και ετοιμότητας που να αποβλέπουν στην μετάβαση της παραγωγής από την εποχή των επιδοτήσεων στην εποχή της ελεύθερης ανταγωνιστικής και ποιοτικής αγοράς η οποία απαιτεί συνεχή ενημέρωση, πληροφόρηση και σοβαρές επενδύσεις σε τεχνολογία και τεχνογνωσία.
Έχουμε σημαντικά πλεονεκτήματα ως χώρα, εξαιρετική παράδοση και παραγωγική κουλτούρα, για να χτίσουμε το νέο παραγωγικό προσανατολισμό. Απαιτείται μία οργανωμένη και προβλεπόμενη ποιοτική παραγωγική διαδικασία που ενσωματώνει τη μέριμνα για το περιβάλλον και μπορεί να φέρει τα ελληνικά προϊόντα σε μία ανταγωνιστική αγορά. Η υψηλή και μακροχρόνια στήριξη του αγροτικού τομέα σε συνδυασμό με την έλλειψη επενδυτικών ευκαιριών σε εξωστρεφείς οικονομικές δραστηριότητες λειτούργησε ανασταλτικά μέχρι σήμερα.
Μπορούμε να έχουμε βιώσιμη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της υπαίθρου με εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και την προστασία του αγροτικού παραγωγικού ιστού αφού «προετοιμαστούμε» για την μετάβαση από την εποχή των επιδοτήσεων στην εποχή της ανταγωνιστικής και ποιοτικής αγοράς. Οι αλλαγές που αναγκαζόμαστε να κάνουμε ως χώρα είναι βαθιές και πρωτόγνωρες.
Μεταξύ των αλλαγών αυτών το τελευταίο διάστημα στη χώρα μας συντελέστηκε εν μέσω μάλιστα της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης μία πολύ μεγάλη θεσμική μεταβολή. Ο Νόμος 3852/2010 ο γνωστός νόμος ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ πέραν των πολύ σοβαρών αδυναμιών και δυσλειτουργιών που εμφάνισε έφερε πολύ σοβαρές αλλαγές στο διοικητικό χάρτη της χώρας.
Για πρώτη φορά στη χώρα μας θεσπίζεται όπως και σε όλη την ΕΕ η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, ο χωροταξικός χάρτης αλλάζει και η λειτουργία της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, των Δήμων δηλαδή μπαίνει σε ένα άλλο πλαίσιο.
Νέα οργανωτική δομή, συγχώνευση δημοτικών επιχειρήσεων, νέες αρμοδιότητες και νέα όργανα συνθέτουν εν τάχει τη φιλοσοφία της αυτοδιοικητικής λειτουργίας στη χώρα μας.
Μπορεί κανείς να μιλά επί ώρες ολόκληρες τόσο για τις προβλέψεις του Καλλικράτη όσο και για τις αδυναμίες του και να σταθεί κριτικά απέναντι σ’ αυτό το εγχείρημα.
Η προσωπική μου άποψη και βασική κριτική είναι ότι επαναλαμβάνετε για άλλη μία φορά η γνωστή μεταφορά αρμοδιοτήτων και ευθυνών στην αυτοδιοίκηση χωρίς τους αναγκαίους πόρους, μέσα και δυναμικό για την άσκησή τους.
Αποτέλεσμα ο Δήμος να προσπαθεί ν’ ανταποκριθεί με τη λίστα οι Δημοτικοί Άρχοντες να διεκδικούν από την πολιτεία, και ο πολίτης, ο συναλλασσόμενος Δημότης να είναι για άλλη μία φορά απροστάτευτος και να μην εξυπηρετείται επαρκώς. Αν το συνδυάσουμε και με το γεγονός ότι ο Καλλικράτης που κατά τη ταπεινή μου γνώμη αποτελεί ένα μνημείο γραφειοκρατίας - που ακόμα και σήμερα μετά από κανονιστικές πράξεις, τροπολογίες, διατάξεις νόμου, νόμους, πράξεις νομοθετικού περιεχομένου δεν έχει καταφέρει να εξασφαλιστεί ένα σταθερό θεσμικό πλαίσιο καταλαβαίνει κανείς μας πως μπορεί να λειτουργήσει ένας Δήμος σε μία εποχή οικονομικής κρίσης, δημοσιονομικής πειθαρχίας και μηδενικού σχεδόν ΠΔΕ.
Όμως είναι μία πραγματικότητα και έτσι πρέπει να το δούμε.
Θα μου επιτρέψετε λοιπόν να εστιάσω σ’ αυτά τα ζητήματα που προσδιορίζουν ενισχύουν, σχετίζονται αν θέλετε με την υπόθεση της τοπικής ανάπτυξης και δη της αγροτικής ανάπτυξης.
Τι έφερε λοιπόν ο Καλλικράτης;
Νέες Αρμοδιότητες των Δήμων για το Α’ γενή τομέα
Με βάση το άρθρο 94 του Ν. 3852/2010 του Νόμου Καλλικράτη προστίθεται μία σειρά αρμοδιοτήτων που ενσωματώνονται στους δήμους κάτω από το γενικό τίτλο «ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ – ΑΛΙΕΙΑ».
Έτσι λοιπόν οι Δήμοι υποχρεούνται από το Καλλικράτη να συστήσουν μέσω του νέου οργανισμού τους Γραφεία Γεωργικής Ανάπτυξης και ν’ ασκήσουν τις πιο κάτω αρμοδιότητες (σας αναφέρω τις πιο βασικές γιατί διαφορετικά θα χρειαζόμασταν αρκετό χρόνο για να τις απαριθμήσουμε)
Μελέτη και εκτέλεση έργων τεχνικής υποδομής που αφορούν τη γεωργία, τη κτηνοτροφία και την αλιεία
Εποπτεία του Δήμου στους ΤΟΕΒ και στις Τοπικές Επιτροπές Ύδρευσης
Διαχείριση βοσκοτόπων
Έρευνα μελέτη για κάθε θέμα που αφορά τη γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία στη περιοχή της χωρικής ευθύνης του Δήμου
Ανάπτυξη, προστασία εκτίμηση και παρακολούθηση της φυτικής και ζωικής παραγωγής
Προώθηση προγραμμάτων εγκατάστασης νέων αγροτών και η καλύτερη οργάνωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στο πλαίσιο σχεδίων βελτίωσης
Παρακολούθηση της πορείας των αγορών των γεωργικών προϊόντων και των απολαμβανόμενων τιμών από τους παραγωγούς
Ενημέρωση του αγροτικού πληθυσμού για τις μεθόδους παραγωγής και οργάνωσης των εκμεταλλεύσεων και η συνεργασία με ερευνητικά ιδρύματα
Χορήγηση αδειών για κτηνιατρικά γραφεία, για κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, για καταστήματα λιανικής πώλησης κτηνιατρικών και αγροτικών φαρμακευτικών προϊόντων, καταστημάτων εμπορίας και διακίνησης ζώων κτλ
Άσκηση εποπτείας και ελέγχου στην αλιευτική δραστηριότητα της περιοχής δικαιοδοσίας του Δήμου τήρηση όλων των στοιχείων της αλιευτικής δραστηριότητας στη περιοχή ευθύνης του
Εκμίσθωση δημοτικών εκτάσεων γης για κτηνοτροφικές μονάδες, θερμοκήπια και εγκαταστάσεις αλιείας
Επιβολή ειδικών ή πρόσθετων μέτρων περιορισμού της αλιείας σε ποτάμιους, λιμναίους, λιμνο-θαλάσσιους χώρους
Χορήγηση από το Δημοτικό Συμβούλιο αδειών ίδρυσης υπεραγορών λιανικού εμπορίου, αδειών άσκησης υπαίθριου πλανόδιου εμπορίου, και η χορήγηση αδειών λαϊκών αγορών
Αυτές είναι μερικές μόνο από τις αρμοδιότητες που μεταφέρθηκαν στους Δήμους μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη.
Οι αρμοδιότητες αυτές για να ασκηθούν σωστά και αποτελεσματικά υπηρετώντας και δεν είναι τυχαία η λέξη, τους τοπικούς παραγωγούς (γεωργούς, κτηνοτρόφους και αλιείς) θα πρέπει να ασκηθούν οργανωμένα και συντεταγμένα. Γι’ αυτό όπως προείπαμε προβλέπονται στους νέους Οργανισμούς των Δήμων τα Γραφεία Αγροτικής Ανάπτυξης που καλούνται να επιτελέσουν αυτό το σύνθετο και τόσο σημαντικό ρόλο.
Αρκεί αυτά τα γραφεία να στελεχωθούν με κατάλληλο και επαρκές προσωπικό και ν’ αποκτήσουν τα μέσα και τους πόρους για να παράσχουν ουσιαστική υποστήριξη στο Α’ γενή τομέα.
Ο Καλλικράτης όμως έφερε και νέα όργανα στα οποία οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι, οι αλιείς, η πιο υγιής ίσως παραγωγική βάση της χώρας μας μπορεί να συμμετάσχει μέσω των συλλογικών της τουλάχιστον οργάνων και εκπροσωπήσεων.
Αναφέρομαι στην Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης η οποία είναι αρμόδια για να γνωμοδοτήσει επί πολλών σημαντικών ζητημάτων που αφορούν το Δήμο και τη Τοπική Ανάπτυξη.
Θεσπίζεται επίσης με το Καλλικράτη ως βασικό πλαίσιο της τοπικής ανάπτυξης το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου. Σ’ αυτό διαμορφώνεται σ’ ένα πρώτο στάδιο ο σχεδιασμός για την αναπτυξιακή στρατηγική έως το 2014 τουλάχιστον και παράλληλα ο επιχειρησιακός σχεδιασμός για να προσδιοριστεί με ακρίβεια τι υλοποιεί ο Δήμος, πότε και με ποιους πόρους.
Και σ’ αυτή τη διαδικασία η Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης έχει ένα σημαντικό ρόλο.
Πέραν τούτου σε μία εποχή που οι νέες τεχνολογίες έχουν μπει στη ζωή μας στη καθημερινότητά μας η Δημόσια Διαβούλευση, η εφαρμογή του ΔΙΑΥΓΕΙΑ, οι ανοιχτές διαδικασίες του Δημοτικού Συμβουλίου και των επιτροπών δίνουν τη δυνατότητα σε όλους μας να γίνουμε κοινωνοί των συζητήσεων, εισηγήσεων, αποφάσεων που μας αφορούν. Μιας και αναφερθήκαμε στις νέες τεχνολογίες θα πρέπει να κάνω μία αναφορά σ’ ένα ότι είναι πολύ σημαντικό πρόγραμμα για την ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας στις λεγόμενες λευκές αγροτικές περιοχές.
Ένα πρόγραμμα που προκηρύχθηκε πριν 2 περίπου μήνες και έχει προϋπολογισμό 201.500.000 ευρώ
Στόχος του προγράμματος είναι να δημιουργηθεί η απαιτούμενη υποδομή ευρυζωνικών υπηρεσιών στις αγροτικές περιοχές μειώνοντας το ευρυζωνικό χάσμα και αναπτύσσοντας καλύτερες υπηρεσίες στις περιοχές «λευκές κηλίδες» που αντιπροσωπεύουν σε μέσο όρο το 30% του αγροτικού πληθυσμού στην Ε.Ε.
Στη χώρα μας εκτιμάται ότι είναι εντός ευρυζωνικών υπηρεσιών το 95% του πληθυσμού αλλά το 31,07% της έκτασης της χώρας.
Αξίζει επίσης ν’ αναφερθεί η προσπάθεια που βρίσκεται ήδη στη φάση υλοποίησης για το καλάθι των αγροτικών προϊόντων που πέραν των υποστηρικτικών του δράσεων θα ήθελα να σημειώσω ότι μετατρέπεται και σε «ηλεκτρονικό» καλάθι για να προβάλλει και προωθήσει σε κάθε γωνιά του πλανήτη τις (3) βασικές κατηγορίες προϊόντων.
Α) Προϊόντα με εξαγωγικό προσανατολισμό
Β) Προϊόντα που αναδεικνύουν τη ταυτότητα μιας περιοχής
Γ) Προϊόντα που καλύπτουν τις επισιτιστικές ανάγκες της χώρας
Το αναφέρω αυτό γιατί πιστεύω ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο αποτελεί ένα ισχυρό μέσο προώθησης των προϊόντων μας στο σύνολο της χώρας ή και στο εξωτερικό χωρίς να στοιχίζει ιδιαίτερα η οργάνωση των ηλεκτρονικών πωλήσεων και χωρίς να χάνεται ένα μεγάλο μέρος των κόπων μας σε χονδρέμπορους μεσάζοντες και ακριβοπληρωμένες υπηρεσίες μάρκετινγκ και διαφήμισης.
Κλείνοντας θα ήθελα να σας αναφέρω 2-3 καλές πρακτικές που με πρωτοβουλία, μεσολάβηση ή και υποστήριξη των Δήμων εδραίωσαν τη συλλογική συνείδηση και προσπάθεια προδιαγράφοντας καλύτερες προοπτικές, για τη τοπική οικονομία και το τοπικό εισόδημα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συνεργασία των δήμων Ζαγοράς, Κοζάνης και Κάτω Νευροκοπίου, με τους τοπικούς παραγωγούς μαζί που μετέχουν σε κοινό πρόγραμμα προώθησης των τοπικών προϊόντων. Πρόκειται για τις περίφημες πατάτες Νευροκοπίου, για το διάσημο κρόκο Κοζάνης και τα νόστιμα μήλα Ζαγοράς Πηλίου. Πρόγραμμα που εξελίσσεται με πολύ καλά αποτελέσματα.
Ο δήμος Χανίων στηρίζει τη συμβολαιακή γεωργία
Στο Δήμο Χανίων, ξεκίνησε ουσιαστικά η υλοποίηση του θεσμού της συμβολαιακής γεωργίας με τη συμμετοχή, αρχικά, 25 ελαιοπαραγωγών. Ήδη κυκλοφόρησε το πρώτο ελαιόλαδο γεωργίας με την ονομασία «Της Κρήτης το ομαδικό».
Η πρωτοβουλία ανήκει στο γραφείο Αγροτικής Ανάπτυξης του δήμου Χανίων, που ξεκίνησε τις διαδικασίες για να «βγει» στην αγορά έξτρα παρθένο ελαιόλαδο με πιστοποιητικό γνησιότητας και ποιότητας.
Στη διαδικασία αυτή εμπλέκεται όλη η αλυσίδα παραγωγής. Αρχικά πιστοποιημένοι παραγωγοί απευθύνονται σε ελαιουργεία. Στη συνέχεια τα ελαιουργεία έρχονται σε συμφωνία με τον τυποποιητή κι εκείνος από την πλευρά του έρχεται σε συμφωνία με τον διακινητή που προωθεί το προϊόν στην αγορά.
Όλοι οι συμβαλλόμενοι είναι πιστοποιημένοι, ενώ το προϊόν που παράγεται είναι προστατευμένης γεωγραφικής προέλευσης.
Η αναγνώριση του ελαιόλαδου γίνεται με εργαστηριακή ανάλυση πριν και μετά την συσκευασία του. Πριν την συσκευασία το λάδι σφραγίζεται σε ειδικές ανοξείδωτες δεξαμενές, ενώ το πιστοποιητικό γνησιότητας και ποιότητας δίνεται από εργαστήριο του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων.
Όλες οι συσκευασίες είναι αριθμημένες και πάνω σε αυτές αναγράφεται η πιστοποίηση του προϊόντος και κάθε συσκευασία φέρει το πιστοποιητικό γνησιότητας και ποιότητας. Ήδη για το συγκεκριμένο προϊόν υπάρχει ενδιαφέρον από την αμερικανική αγορά.
Δήμοι και Περιφέρεια Θεσσαλίας στηρίζουν την γαλακτοκομική παραγωγή
Σχετικές όμως δράσεις και πρωτοβουλίες αναλαμβάνουν δημοτικές αρχές σε συνεργασία και με περιφερειακές αρχές.
Ο Δήμος Τρικκαίων σε συνεργασία με την περιφέρεια Θεσσαλίας ανέλαβε πρωτοβουλία με αντικείμενο την προώθηση της παραγωγής γάλακτος στα σούπερ μάρκετ της περιοχής.
Ο στόχος αυτής της πρωτοβουλίας, είναι πρώτον, το παραγόμενο γάλα της περιφέρειας να βρει εγχώριους αγοραστές. Δεύτερον, η προώθηση του γάλακτος στην αγορά να γίνεται με απευθείας συνεννόηση μεταξύ της Περιφέρειας και των σούπερ μάρκετ και χωρίς τη διαμεσολάβηση των γνωστών μεσαζόντων – χονδρεμπόρων.
Πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι όλα αλλάζουν. Το μοντέλο λειτουργίας των Δήμων που μεριμνά για τα σκουπίδια και τους δρόμους ανήκει σε μία άλλη εποχή. Οι απαιτήσεις αλλάζουν, οι πόροι λιγοστεύουν και πρέπει να το διαχειριστούμε με γνώμονα την αειφορία.
Σ’ αυτή την εποχή οι Δήμοι δεν πρέπει να ξεπεράσουν τον εαυτό τους, να εμπνεύσουν, ν’ αναλάβουν συλλογικές πρωτοβουλίες, να στηρίξουν τη τοπική παραγωγική δραστηριότητα για να κρατήσουν όρθια την ελληνική οικογένεια και ζωντανή την ελληνική περιφέρεια.
Σας ευχαριστώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου